Phần 6: Giới thiệu lĩnh vực ngôn ngữ trong Montessori & giáo cụ áp dụng

Ngôn ngữ là một lĩnh vực rất quan trọng trong Montessori. Với bất kỳ độ tuổi nào, việc phát triển ngôn ngữ luôn gắn liền với sự phát triển của con người.

      Theo triết lý của tiến sỹ Maria Montessori thì “giai đoạn quan trọng nhất của một con người không phải là giai đoạn học đại học, mà là giai đoạn từ 1 đến 6 tuổi”. Điều đó để thấy rằng việc phát triển ngôn ngữ của trẻ trong giai đoạn này là một yêu cầu quan trọng mà rất nhiều người làm trong lĩnh vực giáo dục không thực sự coi trọng. Một số khác thì đề cao nhưng thiếu phương pháp.

Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ trên 4 phương diện: Nghe, nói, đọc, viết. Với mỗi phương diện này thì có những phương pháp khác nhau để phù hợp với trẻ ở độ tuổi mầm non dễ dàng tiếp thu, dễ học, dễ nhớ. Những bộ giáo cụ ngôn ngữ được thiết kế đặc biệt vừa mang tính đơn giản cho trẻ, vừa mang tính khoa học trong giáo dục cao.

Maria Montessori cho rằng không nên tách rời việc dạy đọc, viết, phát âm trong việc dạy ngôn ngữ cho trẻ. Phương pháp Montessori tạo nên một chương trình bài bản để hỗ trợ khả năng ngôn ngữ của trẻ thông qua các hoạt động như bài hát, trò chơi, đọc thơ, truyện, các loại card…

 Ngôn ngữ hiện diện ở tất cả các góc của lớp học áp dụng phương pháp giáo dục Montessori. Ở góc luyện tập giác quan, mỗi giáo cụ đều có các thẻ tên tương ứng giúp trẻ biết tên gọi từng giáo cụ Montessori từ đó giúp trẻ phát triển vốn từ. Cũng trong góc này trẻ sử dụng những từ vựng về so sánh hơn kém, so sánh nhất như to, nhỏ, to hơn, nhỏ hơn, to nhất, nhỏ nhất… những từ vựng như ngọt, đắng, chua, thơm, bùi, lạnh, ấm, nhám, mềm, từ chỉ màu sắc, hình dạng… được trẻ lĩnh hội và củng cố thông qua việc luyện tập năm giác quan. Chỉ mới trong một góc, trẻ đã có rất nhiều cơ hội được lĩnh hội, sử dụng ngôn ngữ. Nhờ vậy, những trẻ được tiếp cận phương pháp giáo dục Montessori có khả năng sử dụng đa dạng, phong phú vốn từ vựng trong những lĩnh vực khác nhau. Vậy là trẻ đã được làm quen với nhiều từ vựng thông qua các vật cụ thể trước khi được thao tác thực hành tại góc ngôn ngữ nên sẽ dễ dàng hơn rất nhiều cho trẻ khi tiếp xúc thực sự với ngôn ngữ tại góc này. Trẻ cũng phân biệt được những chữ giống nhau, những chữ khác nhau thông qua công việc hay trò chơi xếp tiếp hình theo quy tắc, hình dạng nhất định.

Các bài tập trong lĩnh vực thực tế cuộc sống và lĩnh vực phát triển giác quan đã gián tiếp trang bị cho trẻ những nền tảng cần thiết để tập viết sau khi các khớp ngón tay, bàn tay đã uyển chuyển, cứng cáp. Các kỹ năng vận động được phát triển song hành cùng với khả năng phân biệt các âm tiết khác nhau để hình thành từ ngữ. Trên nền tảng này, giáo viên mới bắt đầu giới thiệu các chữ cái và cách phát âm cho trẻ. Trong phương pháp Montessori, trẻ không những nghe và nhìn thấy các chữ cái mà còn cảm nhận được chúng qua các ngón tay tiếp xúc với chữ cái in trên nền giấy nhám. Các chữ cái có thể di chuyển được một cách dễ dàng, tạo điều kiện cho trẻ tự tạo lập nên từ ngữ mới, cụm từ mới, câu mới hay thậm chí cả một câu chuyện.Sự sáng tạo được khuyến khích và trẻ ngày càng thích thú với những điều mới lạ trong thế giới của ngôn ngữ.